Fier, Albanija | 30. jun – 02. jul 2025.
U okviru projekta SAGRI – Health and Safety in Agriculture, koji se realizuje kroz Interreg IPA CBC South Adriatic 2021–2027 program, u gradu Fier (Albanija) održan je trodnevni nacionalni seminar posvećen unapređenju zaštite i zdravlja na radu u poljoprivredi.
Seminar je organizovan u saradnji sa Srednjom stručnom školom “Rakip Kryeziu”, jednom od najznačajnijih obrazovnih institucija u oblasti poljoprivredne obuke u regionu.
Cilj i značaj seminara
Glavni cilj događaja bio je razmjena iskustava, znanja i praksi između stručnjaka i institucija iz Albanije, Italije i Crne Gore, uz fokus na sigurnu upotrebu pesticida, hemikalija i mehanizacije, kao i na razvoj zajedničkih pristupa unapređenju radnih uslova u poljoprivredi.
Seminar je takođe predstavljao važnu fazu implementacije projekta SAGRI, u okviru koje se rezultati nacionalnih istraživanja i testiranja povezuju kroz regionalni dijalog i zajedničke preporuke.
Učesnici i predstavnici Crne Gore
Delegaciju Crne Gore koordinisao je ICT Cortex, kao nacionalni partner na projektu.
U njenom sastavu bili su:
- Đina Janković, konsultantkinja za ZZNR na projektu u Crnoj Gori,
- Milica Filipović i Vasilije Mirović, stručna lica za zaštitu i zdravlje na radu iz kompanije “13. jul – Plantaže”,
- Slavenko Blažević, poljoprivredni proizvođač iz Mojkovca,
- Luka Janjušević, poljoprivredni proizvođač iz Nikšića.
Učesnici iz Crne Gore aktivno su učestvovali u panelima, terenskim posjetama i radionicama, dijeleći iskustva i izazove iz nacionalnog konteksta, ali i primjere dobre prakse koji mogu poslužiti kao model za druge zemlje regiona.
Tok seminara i glavne teme
Program trodnevnog događaja obuhvatio je teorijski, praktični i terenski segment, uz aktivno učešće stručnjaka iz oblasti agronomije, bezbjednosti hrane, veterinarstva i zaštite na radu.
Prvog dana održane su sesije posvećene:
- zakonodavnom okviru i institucionalnim praksama u Albaniji,
- bezbjednoj upotrebi pesticida i hemikalija u okviru farmi i plastenika,
- značaju pravilnog rukovanja poljoprivrednom mehanizacijom u prevenciji povreda.
Predstavnici Ministarstva poljoprivrede Albanije, Poljoprivrednog fakulteta i lokalnih inspekcija istakli su da su hemijski rizici i neadekvatna primjena zaštitne opreme među najčešćim uzrocima profesionalnih oboljenja u ovom sektoru.
Drugog dana održane su radionice i panel diskusije o integrisanju nacionalnih praksi u zajedničke smjernice projekta SAGRI.
Predstavnici Crne Gore su prezentovali stanje i izazove u nacionalnom kontekstu, s posebnim osvrtom na nedostatak stručnog kadra, zastarjelu regulativu i potrebu za sektorskim obukama.
Prezentacija dobre prakse iz Crne Gore
Tokom tehničke sesije drugog dana, Milica Filipović, stručnjak za ZZNR iz kompanije “13. jul – Plantaže”, održala je prezentaciju o primjeni standarda zaštite i zdravlja na radu u jednoj od najvećih agroindustrijskih kompanija u Crnoj Gori.
Kroz primjere iz vinograda i proizvodnih pogona, ona je prikazala način sprovođenja internih procedura, upotrebu lične zaštitne opreme i sistem obuke zaposlenih, ističući da kontinuirana edukacija i digitalizacija procesa značajno doprinose smanjenju rizika i jačanju kulture bezbjednosti.
Prezentacija Plantaža izazvala je veliko interesovanje i bila prepoznata kao model dobre prakse u regionu.
Trećeg dana održane su terenske posjete nizu poljoprivrednih objekata u okolini Fiera:
- modernoj farmi krava i mljekari za preradu mlijeka,
- staklenicima za povrće,
- fabrici za proizvodnju i distribuciju đubriva i pesticida.
Tokom ovih posjeta, učesnici su imali priliku da se direktno upoznaju sa načinima primjene mjera ZZNR u praksi – od kontrole ventilacije i mikroklime u plastenicima, preko bezbjednog skladištenja hemikalija, do primjene lične zaštitne opreme i procedura dezinfekcije u prehrambenim pogonima.
Poseban fokus bio je na digitalnim alatima i internim sistemima praćenja bezbjednosnih procedura, koji su već uvedeni u pojedinim kompanijama u Albaniji.
Glavni zaključci i preporuke
Na kraju seminara usaglašeni su glavni zaključci i preporuke za unapređenje ZZNR u poljoprivredi na regionalnom nivou:
- Neophodna je revizija zastarjele regulative i njeno usklađivanje sa direktivama EU (posebno 2009/104/EC i 2009/128/EC);
- Potrebno je jačanje inspekcijskih kapaciteta i specijalizacija inspektora za poljoprivredu;
- Uvesti redovne programe obuke za rukovanje hemikalijama i poljoprivrednim mašinama;
- Razviti digitalne alate za evidenciju rizika, povreda i preventivnih mjera;
- Podsticati razmjenu dobrih praksi između obrazovnih institucija i poljoprivrednih proizvođača.
Učesnici su se složili da je saradnja između Crne Gore, Italije i Albanije kroz projekat SAGRI doprinijela boljem razumijevanju specifičnih rizika i uspostavljanju temelja za zajedničku regionalnu politiku zaštite i zdravlja na radu u poljoprivredi.
Seminar u Fieru predstavljao je važan korak u regionalnoj implementaciji projekta SAGRI, potvrđujući posvećenost partnerskih zemalja da kroz obrazovanje, inovacije i institucionalnu saradnju unaprijede bezbjednost poljoprivrednika i modernizuju sektor u skladu sa evropskim standardima.
Projekat SAGRI – Health and Safety in Agriculture sufinansiran je od strane Evropske unije 🇪🇺 kroz Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA III) u okviru Interreg IPA South Adriatic 2021–2027 programa.
